La Clinica Waldhaus Cuira è averta per cas urgents durant 24 uras al di. La via d’access a la recepziun d’urgenza è signalisada sin l’areal da la clinica cun «Notfall» ed è accessibla cun l’auto.

Servetschs psichiatrics dal Grischun
Clinica Waldhaus
Loëstrasse 220
7000 Cuira

Telefon 058 225 20 00

Nus essan cuntanschibels 24 uras al di.

En la Val dal Rain Grischuna sin l’axa da Maiavilla fin Tusaun tractain ed accumpagnain nus durant las fins d’emna ed ils firads pazients cun crisas psichiatricas acutas a chasa u al lieu da l’eveniment. Il team da tractament sa cumpona d’in medi e d’ina persuna responsabla per la tgira dipl. SSS.

Telefon 058 225 19 19

Glindesdi fin venderdi:
Da las 08.00 fin las 12.00 e da las 13.30 fin las 17.00

Ordaifer questas uras:
Medis da servetsch dal chantun Grischun

Durant las uras da biro pon geniturs, uffants e medis s’annunziar tar il post central da la Psichiatria per uffants e giuvenils dal Grischun, Masanserstrasse 14, 7000 Cuira. Ordaifer ils temps da lavur usitads s’occupan ils medis da chasa resp. d’urgenza da la regiun dals cas d’urgenza psichiatrics d’uffants e da giuvenils.

Numers da telefon regiunals dals medis da servetsch dal chantun Grischun

Tema e panica

La tema è in’emoziun cumplexa che vegn avant dapertut e che n’ha betg a priori ina valur patologica. La tema po dentant daventar ina malsogna, surtut sch’ella è pli intensiva e dura pli ditg u sch’ella cumpara en ina situaziun particulara. I sa tracta d’in disturbi fitg frequent che sa manifestescha en pli savens ensemen cun autras malsognas psichicas. La tema sco malsogna è in disturbi psichic che sa mussa en furma d’ina tema generala e diffusa exagerada, d’ina tema da situaziuns socialas specificas, d’attatgas da panica u en furma d’ina tema concreta (fobia) d’in object u d’ina situaziun. La tema patologica po engrevgiar e restrenscher fermamain la vita da mintgadi e/u la vita professiunala.

Nus As gidain

La tema po esser engrevgianta, disturbanta e turmentanta, ma ella na sto tuttavia betg adina vegnir tractada. Sche la tema sa manifestescha dentant senza ina smanatscha realistica, sur in temp pli lung, sch’ella paralisescha, maina a cumportaments da guntgida ed ad ina gronda tema da la tema, è in tractament spezialisà inditgà. La tema patologica po vegnir tractada cun medicaments e psicoterapia. Savens vegn applitgada ina cumbinaziun da tuttas duas furmas. Ils elements centrals dal tractament èn: infurmar davart la malsogna ed il tractament, intermediar ina filosofia da viver pratica, gidar a s’exponer a las situaziuns che fan tema, intermediar strategias cognitivas, mussar diversas tecnicas da sa schluccar sco era rinforzar la cumpetenza sociala e la conscienza da sasez.

Sintoms

La caracteristica principala da la fobia sociala e dal disturbi da la panica è ina gronda tema da vegnir observà a moda examinanta d’auters umans. Per las persunas pertutgadas èn talas situaziuns engrevgiantas ed ellas emprovan da las evitar.

Ultra da la tema sco sintom central po sa manifestar tar las persunas pertutgadas ina retscha da malessers psichics e fisics, per exempel:

• sturnizi
• suadas
• fatscha encotschnida
• retegnientschas da discurrer
• battacor
• malessers dal magun
• tremblitga
• squitsch da l’aua u dal passacorp
• diarrea
• schanuglia tremblanta

Raschuns

Ina fobia sociala vegn adina chaschunada da plirs facturs. Eveniments engrevgiants en la preistorgia, difficultads en l’ambient social u squitschs psicofisics andetgs u sur in temp pli lung pon contribuir al svilup da la malsogna. Fobias specificas sa sviluppan da temas chaschunadas da situaziuns, d’eveniments u d’objects definids cleramain ed en general nunprivlus, sco per exempel tema da filiens, sang, squittas, precipizis, da s’encotschnir u da sgular.

Fin 20% da la populaziun patescha ina giada en la vita d’ina episoda depressiva. La depressiun transfurma profundamain ils sentiments, il pensar, il cumportament e las funcziuns corporalas da l’uman pertutgà. Surtut il burnout chaschuna in dischequiliber tranter las atgnas pretensiuns e las incumbensas ch’èn da prestar entaifer in spazi da temp determinà. In’ulteriura malsogna che sa manifestescha cun fermas instabilitads dal stadi d’anim è il disturbi bipolar, pli baud er enconuschent sco malsogna manic-depressiva. Las persunas pertutgadas pateschan da stadis d’anim depressivs ed ipomanics respectivamain manics.

Nus As gidain

La depressiun sa lascha per il solit tractar bain. A disposiziun stat ina gronda elecziun da medicaments moderns, diversas proceduras psicoterapeuticas, la fototerapia, la privaziun dal sien e la terapia electroconvulsiva. Decisiva per la terapia è l’abilitad dals terapeuts da percepir la pazienta u il pazient a moda cumplessiva e sco individi singul e spezial. A basa d’ina relaziun empatica elavurain nus in plan da tractament individual che po adina puspè vegnir adattà tenor basegn. Betg darar maina la finala la dretga cumbinaziun da questas metodas da tractament uschè differentas al success giavischà.

Agid per surmuntar Voss burnout

A maun d’in discurs d’anamnesa cun in medi u ina psicologa e cun agid da tests psicologics vegn la diagnosa confermada. Per cuntanscher in andament da la terapia optimal èsi impurtant che Vus renconuschias ed acceptias la necessitad dal tractament e reduceschias u elimineschias schizunt ils stressurs. En l’anamnesa cumplessiva resguardain nus era Vossa situaziun professiunala e famigliara e nus manain – en cunvegna cun Vus – discurs cun Voss patrun e Voss confamigliars. En in segund pass emprendais Vus d’As schluccar e da puspè chargiar si Vossas «battarias» cun sport e moviment, avunda sien ed in nutriment saun. Cun agid da las differentas furmas da terapia e da tractament emprendais Vus da viver a moda supportabla cun Voss perfecziunissem ed idealissem, da dir «na», da stabilir e da tgirar Voss contacts socials, da metter finamiras realisticas a Vus sez e renconuschais l’impurtanza d’in management da temp optimal.
Ulteriuras finamiras impurtantas èn da rinforzar Vossas atgnas resursas e d’emprender tecnicas da sa schluccar per Voss mintgadi.

Agid per surmuntar Vossa depressiun postnatala

La purschida da la staziun da mammas e d’uffants en la clinica Beverin sa drizza a mammas cun ina malsogna psichica che dovran in tractament staziunar, ma che vulan star ensemen cun lur uffant. La nova rolla da genitur è ina sfida emoziunala e corporala che pretenda tut las resursas surtut durant ils emprims mais. Il deficit da sien che sa resulta qua tras e las midadas ormonalas immensas suenter la pagliola e durant il temp da tezzar pon chaschunar grondas spussadas.

Il sentiment da dolur è in’experientscha bunamain quotidiana ed existenziala. La dolur ha la funcziun d’admonir e da proteger cun render attent ad ina blessura u in donn dal tessì. Sche las dolurs persistan sur in temp pli lung u èn recidivas, discurr’ins da dolurs cronicas. Las dolurs cronicas han pers lur funcziun d’admonir: il sintom sez è sa sviluppà ad ina malsogna, l’uschenumnada memoria da la dolur. Sche las persunas pertutgadas èn restrenschidas fisicamain, psichic-cognitivamain e socialmain, dovran ellas sustegn psichiatric.

Nus As gidain

Las dolurs cronicas activeschan il sistem vegetativ da la gnerva. Sche la persuna pertutgada ha tema che las dolurs rendian attent ad ina malsogna privlusa, vegnan las dolurs nutridas da questa tema e quai maina ad in circul vizius.

Sintoms

Las dolurs pertutgan ina tscherta part dal corp u sa derasan en differentas giugadiras u gruppas da musculs. Mintgatant sa manifesteschan ellas dapertut e mainan savens ad ina spussada generala. Furmas da dolur spezialas è l’uschenumnà mal il chau da tensiun e la migrena. Persunas spezialisadas discurran da dolurs cronicas, sche las dolurs persistan dapi almain trais fin sis mais. Il cuntrari da las dolurs cronicas èn las dolurs acutas che vegnan andetgamain, senza ina regularitad visibla, savens chaschunadas tras in eveniment exteriur sco ina smatgada, ina storscha, ina contusiun, ina ruttadira d’oss, in’arsentada u ina piztgada d’insect.

Raschuns

In disturbi da la dolur po mintgin sviluppar. Umans en la vegliadetgna tranter 35 e 55 onns fan part da la gruppa da vegliadetgna la pli periclitada. Persunas cun in disturbi da la dolur han patì da situaziuns engrevgiantas en champs da la vita impurtants ditg avant che las emprimas dolurs han cumenzà. Talas surpretensiuns, temas, stress u era mancanzas d’entusiassem sa manifesteschan cun il temp en furma da dolurs.Per tractar las dolurs cronicas ed interrumper quest circul vizius èsi necessari d’adattar la terapia a la furma da dolur respectiva e da cumbinar las suandantas metodas:

• la psicoterapia
• la redacziun d’in diari davart las dolurs
• la terapia da respirar, terapia craniosacrala, massaschas da parts dal corp e dal chau
• la terapia da sa mover e fisioterapia
• la terapia cun medicaments inclus la fitoterapia
• l’intermediaziun da metodas da sa schluccar
• il trenament da l’attentivitad e dal giudiment
• il trenament da cumpetenzas socialas ed emoziunalas
• la terapia d’expressiun e d’activaziun

La psichiatria da persunas attempadas, ch’ins numna era gerontopsichiatria, tracta ed accumpogna umans en la segunda mesadad da la vita che pateschan da malsognas psichicas u che sa chattan en situaziuns da crisa. Quai cumpiglia persunas pertutgadas da depressiuns da vegliadetgna, demenzas sco Alzheimer, stadis d’anim delirants, experientschas da perdita, malsognas neurologicas sco Parkinson u malsognas da dependenza. L’accent vegn mess sin in tractament individual adattà als basegns. La finamira è da stabilisar las persunas duraivlamain, uschia ch’ellas pon puspè viver a moda uschè independenta sco pussaivel en la vita da mintgadi. Nus purschain en la gerontopsichiatria tractaments ambulants, tractaments staziunars sco era tractaments en la clinica dal di.

Nus As gidain

Sche Vus emblidais fitg bler, avais fadia d’As concentrar, patis da disturbis d’orientaziun, da disturbis da cumportament u da retratga sociala purschain nus in program da diagnosa cumprovà. Il scleriment d’ina demenza succeda durant dus dis successivs. Las consultaziuns dal medi da chasa vegnan cumplettadas cun ils suandants scleriments:

• examinaziuns psichiatricas, neurologicas e neuropsicologicas
• MRI e CT dal chau
• analisas da labor
• observaziun ed accumpagnament durant in di da spezialists da tgira diplomads

Medis pon assegnar persunas pertutgadas via il numer da telefon 058 225 21 08 u cun il formular d’assegnaziun correspundent. Ils scleriments da demenza faschain nus en la clinica dal di per psichiatria generala a San Murezzan, en la clinica dal di gerontopsichiatrica a Glion ed en la Clinica psichiatrica Waldhaus a Cuira.

Trenament cognitiv ambulant

Il trenament cognitiv è in trenament cumplessiv che promova la concentraziun e la percepziun, che animescha da pensar a moda creativa e che meglierescha la memorisaziun e la memoria. El augmenta la fitness spiertala senza stress e squitsch da prestaziun e duai far gust e plaschair. El sa drizza a creschids che vulan mantegnair u meglierar lur capacitads spiertalas, p.ex. en cas da levs disturbis cognitivs u d’ina demenza tempriva. Las persunas pertutgadas pon far en gruppas exercizis per il tscharvè che sa basan sin la vita quotidiana e che correspundan a las pli novas enconuschientschas scientificas.

Inscunters da gruppa han lieu mintga gievgia da las 15.00 – 16.15 en la clinica dal di gerontopsichiatrica a Cuira e vegnan manads d’ina psicologa e terapeuta spezialisada per il trenament cognitiv.

Igl è necessari da s’annunziar ordavant per telefon sut il numer 058 225 21 08.

Purschida dal di 55plus

La purschida sa drizza oravant tut ad umans che pateschan d’Alzheimer u d’ina autra malsogna demenziala. La finamira dal tractament è da promover cun differents programs d’activaziun e programs socials las capacitads existentas dals umans pertutgads, uschia ch’els pon viver uschè ditg sco pussaivel a moda independenta. La purschida distgargia e sustegna ultra da quai ils confamigliars che tgiran. Las pazientas ed ils pazients na dastgan betg avair in basegn da tgira u esser periclitads da scappar. La purschida vegn offerta en las clinicas dal di da la psichiatria generala a Tavau, Glaruna, Scuol e San Murezzan.

Tractament en la clinica dal di

La clinica dal di gerontopsichiatrica è in’instituziun ambulanta spezialisada oravant tut sin il tractament d’umans attempads che pateschan d’ina malsogna psichica u che sa chattan en ina crisa. Las pazientas ed ils pazients vegnan tractads en dus differents programs da gruppa. In program sa drizza ad umans che pateschan d’Alzheimer u d’ina autra malsogna demenziala. Il segund program porscha moduls da tractament per umans cun malsognas psichiatricas generalas. Il tractament cumpiglia differents process da terapia e porscha terapias individualas e da gruppa, terapias d’activaziun, intermediescha ina diagnostica cuntinuanta, promova las cumpetenzas dal mintgadi, trenescha las cumpetenzas cognitivas, scolescha la percepziun sensitiva, porscha agids per sa regurdar da l’atgna identitad e trenescha metodas da communicaziun. La clinica dal di gerontopsichiatrica distgargia e sustegna ultra da quai ils confamigliars che tgiran e dat cussegls per dumagnar meglier las incumbensas dal mintgadi cun la persuna malsauna a chasa.

Ils Servetschs psichiatrics dal Grischun PDGR porschan a Cuira ed a Glion ina clinica dal di gerontopsichiatrica.

Tractament staziunar

En la Clinica Beverin a Cazas ed en la Clinica Waldhaus a Cuira purschain nus staziuns gerontopsichiatricas spezialisadas per il tractament, la tgira e l’accumpagnament d’umans attempads cun restricziuns multimorbidas. La finamira e l’incumbensa da quellas è da sustegnair ils pazients confidads e lur confamigliars en situaziuns da crisa. Per proteger ils pazients datti er intginas staziuns serradas. En il center da la lavur stat la tgira, l’accumpagnament e la reabilitaziun d’umans pli attempads ch’èn psichicamain malsauns e che han ina demenza leva fin progredida.

Staziun da psicoterapia per la segunda mesadad da la vita

La staziun Cresta da la Clinica Beverin a Cazas è ina staziun da psicoterapia per umans en la segunda mesadad da lur vita. Tractads vegnan pazients a partir da 55 onns che sa chattan en ina crisa da la vita u che pateschan d’ina malsogna psichica. En il center da las stentas terapeuticas stat il tractament da problems specifics da la vegliadetgna.I sa tracta da surmuntar e d’elavurar a moda individuala e tenor las atgnas resursas crisas actualas ed experientschas da perdita sco era da sa confruntar cun la vegliadetgna e las cumpetenzas psicosocialas persas. Il tractament staziunar succeda tenor ils princips da la medischina basada sin l’evidenza ed en accord cun las directivas actualas. Metodas da la medischina natirala e da la fitoterapia vegnan applitgadas cumplementarmain en cas da basegn.

La psichiatria forensica sa fatschenta cun las dumondas che las dretgiras e las autoritads fan a la psichiatria. Quest champ spezial cuvra il sectur tranter il dretg e la psichiatria, numnadamain ils problems legals, cun ils quals ils medis, las dretgiras e las autoritads èn confruntads en connex cun umans che pateschan d’ina malsogna psichica. Nus purschain scleriments e tractaments psichiatrics, socials e somatic-medicinals cumplessivs. Il champ d’activitad da las persunas spezialisadas cumpiglia er ils tractaments psichiatrics e psicoterapeutics da praschuniers sco era la cussegliaziun e l’accumpagnament da las victimas da delicts da violenza e d’autras grevas traumatisaziuns.

Purschida e tractament

Tractament en instituziuns per l’execuziun giudiziala

Il provediment da basa psichiatric da persunas arrestadas è in’incumbensa dal Servetsch forensic ambulant. Per quest intent datti en l’instituziun per l’execuziun giudiziala «Tignez» a Cazas uras da consultaziun psichiatricas. La finamira da quellas è da porscher in tractament da malsognas psichiatricas existentas u da crisas psichicas sin fundament da l’arrest e terapias per la prevenziun da delicts.

Expertisas forensicas

Il Servetsch forensic ambulant s’occupa d’expertisas psichiatricas e da tractaments psichiatrics per umans che han commess in delict en connex cun ina malsogna psichica. Expertisas penalas vegnan elavuradas sin dumonda d’incumbensaders giuridics, sch’i dat dubis areguard la responsabladad penala d’ina persuna sin fundament da ses stadi psichic, quai vul dir dubis areguard sia capacitad da renconuscher normas e leschas e d’agir tenor quellas. Ultra da quai vai per dumondas da la prognosa e per aspects dal tractament pussaivel da delinquentas e delinquents cun malsognas psichicas. Expertisas da dretg civil sclereschan per il solit la dumonda, schebain ina persuna è restrenschida en singuls aspects da la conduita da vita sin fundament d’in disturbi psichic ed en tge secturs ch’i dovra perquai mesiras dal dretg da la protecziun dals creschids. Era dumondas davart la capacitad da giuditgar u l’abilitad da far in testament per situaziuns da la vita specificas ed en general cumplexas concernan quest champ d’incumbensas. Expertisas psicologicas dal traffic examineschan dal punct da vista dal dretg dal traffic sin via, schebain ins po restituir ad ina persuna il permiss dad ir cun auto e/u garantir l’abilitad da manischar d’ina persuna. Tant per las expertisas sco era per ils tractaments vegnan applitgadas proceduras da la psicologia da test renconuschidas per la diagnostica e l’evaluaziun da l’andament.

Tractament staziunar

Las staziuns forensic-psichiatricas Nova e Selva da la Clinica Beverin a Cazas servan al tractament psichiatric e psicoterapeutic da delinquents cun ina malsogna psichica. Il tractament staziunar s’orientescha als maletgs specifics individuals da la malsogna dals pazients ed è er obligà en ina moda particulara a la responsabladad visavi la publicitad, a la protecziun cunter delicts recidivs. La finamira d’in tractament specific e preventiv è da reducir la probabladad da recidiva. Il tractament resguarda la biografia, il svilup da la persunalitad e la malsogna psichica per reducir ils facturs da ristga e sviluppar facturs da protecziun. Accents particulars dal tractament staziunar èn l’evaluaziun da la ristga en il mintgadi ed il management da las ristgas, la diagnostica, la stabilisaziun dal stadi psichic, il tractament medical, l’elavuraziun da la chapientscha per la malsogna, per il delict ed il tractament, l’elavuraziun e la realisaziun da plans individuals per evitar delicts, la realisaziun ed evaluaziun da stgalims da schluccada pli auts sco er ina preparaziun optimala per la relaschada. Las staziuns porschan in ambient privà per promover e stabilisar la guariziun fisica e psichica. La staziun Nova è ina staziun serrada, la staziun Selva mez averta resp. averta.

Terapia da gruppa orientada al delict per delinquents sexuals

Il program da terapia da gruppa s’orientescha al concept «Behandlungsprogramm für Sexualstraftäter» (BPS-R; Wischka et al., 2002). El porscha in rom adequat per analisar ed elavurar delicts sexuals e lur connexs. Il program da tractament è structurà en ina part nunspecifica ed en ina part specifica dal delict. La purschida ambulanta cumpiglia 24 unitads da program e dura in onn e mez. La terapia da gruppa ha lieu en la Clinica Beverin a Cazas.

Umans cun disturbis da la persunalitad tendeschan da percepir differentas situaziuns cun musters d’experientscha interns fixs e da reagir cun musters da cumportaments e cun sentiments medemamain fixs. Ad els manca la capacitad da s’adattar a situaziuns interumanas. Las persunas pertutgadas reageschan cun musters da cumportament exprimids, marcants ed adina sumegliants. Quels èn savens inadattads, betg orientads a soluziuns e chargiads da conflicts. Ina chapientscha per la malsogna manca per il solit e lur conumans percepeschan ellas sco cumplitgadas, impulsivas u schizunt nauschas. Da differenziar da quai èn midadas da la persunalitad chaschunadas tras squitschs psichics extrems, facturs patogens medicinals u l’influenza da drogas u d’alcohol.

Nus As gidain

La malsogna borderline po vegnir tractada oz a moda effectiva grazia a programs da tractament specifics. Il pli savens vegn cumbinà in tractament psicoterapeutic cun ina terapia psicoanalitica u ina terapia psicologica dal subconscient sco era cun ina terapia da cumportament cognitiva. L’applicaziun da medicaments po esser raschunaivla u necessaria. Els gidan a reducir sintoms sco tema, inquietezza, impulsivitad, midadas dal stadi d’anim u depressivitad. Els sminueschan la suffrientscha e las consequenzas negativas per las relaziuns socialas e pussibiliteschan ina vita da mintgadi regulada.

Sintoms

La cumposiziun e l’intensitad dals sintoms varieschan fermamain d’in pazient a l’auter. La vita da mintgadi è marcada da crisas, conflicts da relaziun, difficultads socialas e betg darar da cumportaments autodestructivs. Las persunas pertutgadas èn expostas a fermas instabilitads dal stadi d’anim e reageschan savens a moda impulsiva. La malsogna cumenza per il solit en la vegliadetgna da creschì tempriva. Il sentiment da videzza interna e grondas temas da l’abandun sa barattan cun cumportaments autodestructivs – sa tagliar, consumar drogas ed alcohol, magliar a moda excessiva, ir cun auto senza resguard, avair autas expensas finanzialas, midar savens partenaris sexuals, esser cronicamain en privel da suicid u survegnir fermas attatgas da ravgia. Sin fundament da differentas constellaziuns datti divers tips e suttips da disturbis da la persunalitad, sco per exempel in disturbi da la persunalitad paranoid, neurotic, narcistic u emoziunalmain instabil dal tip borderline.

Raschuns

Il disturbi da la persunalitad borderline è in disturbi dal svilup en ina fasa tempriva da l’uffanza, chaschunà per il solit dad in u da plirs eveniment(s) traumatic(s). Il disturbi da la persunalitad è en emprima lingia in disturbi da relaziun. Las persunas pertutgadas n’han betg pudì far l’experientscha en l’uffanza ch’ina singula persuna po esser tant buna sco era nauscha. Ina gronda part dals pazients da borderline è vegnida malduvrada en l’uffanza. Sco strategia da surviver han ils pertutgads emprendì da sa distanziar d’eveniments nauschs ed engrevgiants.

En la gronda part da las culturas geograficas intercuridas fin ussa patescha circa 0,5% fin 1% da la populaziun almain ina giada en il decurs da la vita da schizofrenia. I sa tracta d’ina malsogna che cumenza per il solit en la vegliadetgna da creschì tempriva. Sch’ella na vegn betg tractada, ha ella savens consequenzas engrevgiantas per divers secturs da la vita. L’expressiun «schizofren» signifitga tant sco «separaziun da l’olma»: las persunas pertutgadas enconuschan e percepeschan en ina fasa acuta duas realitads. En questas fasas acutas da la malsogna percepeschan ellas chaussas ed impressiuns sensualas che persunas saunas na pon betg chapir. La medischina parta oz dal fatg ch’ina raschun da la malsogna è in disturbi genetic dal svilup dal tscharvè. Igl è impurtant che la malsogna vegnia diagnostitgada e tractada ad uras per garantir la participaziun sociala.

Nus As gidain

Ina psicosa schizofrena è oz curabla. Pli baud ch’ina psicosa vegn diagnostitgada e tractada e meglra ch’è la prognosa. Ultra dal tractament cun medicaments èsi fitg impurtant d’infurmar bain la persuna pertutgada e ses ambient davart la malsogna e las pussaivladads da terapia. Savens datti gronds pregiudizis che engrevgeschan in success. Sper il tractament da la sintomatica acuta èsi decisiv d’introducir ina prevenziun da recidiva. Quella na cumpiglia betg mo medicaments, mabain era facturs sco la conduita da vita, il management da stress e l’augment da l’autoefficacitad.

Sintoms

Per il solit sa tracti d’ina malsogna che sa manifestescha en fasas. Quai vul dir ch’i dat fasas cun sintoms marcants e fasas, en las qualas la malsogna è main exprimida. Sintoms nunspecifics sco disturbis da la concentraziun u sintoms affectivs pon predominar en las fasas pli stabilas. En las fasas acutas sa manifesteschan obsessiuns, allucinaziuns e disturbis evidents dal process da reflectar.

Ils indizis d’ina psicosa schizofrena pon esser:

• gnervusitad creschenta
• instabilitad pisichica general
• retratga sociala ed isolaziun
• distracziun
• svelta stancladad
• flaivlezza marcanta da la memoria e da la concentraziun
• ideas fixas
• allucinaziuns
• depersunalisaziun

Raschuns

Psicosas schizofrenas pon avair differentas raschuns. Malsognas dal tscharvè sco tumors, inflammaziuns u process da reducziun (malsognas da demenza), consum da drogas, malsognas dal metabolissem u autras malsognas organicas pon chaschunar psicosas. Ellas pon dentant sa manifestar er en connex cun ina greva depressiun u cun malsognas manic-depressivas, nua ch’i po dar tranter las depressiuns fasas cun ina conscienza da sasez patologicamain exagerada cun in’iperactivitad ed in cumportament fitg ristgà.

Savens sa manifesteschan malsognas da dependenza e schizofrenias il medem mument. D’ina vart pon las drogas chaschunar episodas schizofrenas, da l’autra vart pon las persunas pertutgadas consumar drogas u tissis enivrants en il senn d’ina «automedicaziun». Igl è impurtant da tractar tuts dus champs da la malsogna, resguardond l’influenza reciproca ed era las consequenzas socialas dals effects cumbinads.

Ins differenziescha en quest champ tranter il consum ristgà, il diever nuschaivel e la dependenza da substanzas. Il consum ristgà descriva in consum collià cun ina ristga cleramain pli auta da sviluppar donns da sanadad consecutivs. In diever vala sco nuschaivel, sch’in disturbi corporal u psichic è gia sa manifestà.

Nus As gidain

Per in success terapeutic èsi impurtant da porscher las terapias obligatoricas, ma era d’adattar la terapia a la problematica individuala ed a las finamiras persunalas da la pazienta u dal pazient. Ina premissa per quest proceder terapeutic è il giavisch da la persuna pertutgada da vulair midar ses agen cumportament e sias tenutas. Il team da tractament gida ils pazients a s’orientar da nov ed a sviluppar ina vita senza drogas. El applitgescha per quest intent terapias specificas per la dependenza sco era terapias medicinalas, socioterapeuticas, curativas e psicologicas ed adattescha il tractament als giavischs individuals dals pazients.

Tenor l’Organisaziun mundiala da sanadad (WHO) vegn diagnostitgada ina dependenza, sch’ils suandants criteris èn ademplids:

• In ferm giavisch u ina sort da squitsch da consumar la substanza pertutgada.
• Ina capacitad da controlla reducida, cura ch’i va per entschaiver e terminar il consum, ma er en connex cun la quantitad dal consum.
• In sindrom da dischintoxicaziun corporal, cura che la persuna pertutgada vul terminar u reducir il consum.
• La cumprova d’ina toleranza (i dovra adina pli grondas quantitads per cuntanscher il medem effect).
• La negligientscha progressiva d’auters interess a favur dal consum da la substanza.
• La persuna pertutgada consumescha constantamain la substanza, malgrà ch’ella è dal tuttafatg conscienta da las consequenzas nuschaivlas.

Sintoms

Ils sintoms da la dependenza da substanzas sa differenzieschan tut tenor la substanza consumada. En general pon ins dir ch’i dat d’ina vart sintoms ch’èn d’attribuir a l’effect direct da la substanza: per exempel l’extasa, la stancladad e la dormulenza fin al coma, la sfranadadad, l’augment da la prontezza da ristgar, l’effect sin l’organissem cun donns da las cellas da la gnerva e dals organs interns. Da l’autra vart datti numerus sintoms che pon sa manifestar sco consequenza d’ina dependenza da substanzas sur in temp pli lung. Ils sintoms d’ina dependenza d’alcohol per exempel èn donns dal gnirom ed il svilup d’in sindrom demenzial ed auters donns consecutivs gravants.

Raschuns

Il svilup d’ina dependenza da substanzas è d’attribuir a numerus facturs, el ha damai differentas raschuns. D’ina vart gioga ina predisposiziun genetica ina rolla, da l’autra vart pon era facturs da l’ambient avair in’influenza considerabla, per exempel eveniments da la vita, ma era la structura da la persunalitad. Savens sa manifesteschan malsognas da dependenza e schizofrenias il medem mument. D’ina vart pon drogas chaschunar episodas schizofrenas, da l’autra vart pon las persunas pertutgadas consumar drogas u tissis enivrants en il senn d’ina «automedicaziun». Igl è impurtant da tractar tuts dus champs da la malsogna, resguardond l’influenza reciproca ed era las consequenzas socialas dals effects cumbinads.

Cussegliaziun per dumondas da dependenza

Nossa cussegliaziun sa drizza a consumentas ed a consuments che han dumondas en connex cun lur dependenza. La purschida sa drizza medemamain als confamigliars da las persunas pertutgadas. Persunas che consumeschan cocain e cannabis vegnan tractadas durant uras da consultaziun specificas cun agid d’in manual da cumportament structurà. Per regla dura in tractament individual 16 emnas. Sin giavisch offrin nus era discurs per pèrs e famiglias.

En il center stattan:

• il tractament structurà tematicamain cun agid dal manual
• l’assessment: eruir ils problems relevants da la dependenza cun agid d’in scleriment detaglià ed approfundà e preschentar las pussaivladads da tractament necessarias e raschunaivlas
• l’anamnesa da la dependenza
• l’intermediaziun da savida davart las substanzas e lur effects
• la confruntaziun cun l’atgna chapientscha da la dependenza
• la profilaxa da recidivas
• il cumportament en connex cun il squitsch da la dependenza
• il svilup da strategias
• il sustegn per crear raits

Las uras da consultaziun han lieu en las localitads da l’ambulatori Neumühle a Cuira.

Fasa da dischintoxicaziun

Ultra dal sustegn cun medicaments cumpiglia la purschida era bogns da schluccada, massaschas, fitoterapia, acupunctura e faschas cun essenzas. En cas medicinals urgents u en cas da cumplicaziuns collavurain nus cun ils ospitals somatics. En cas da dischintoxicaziuns parzialas vegn il substitut consegnà en ina dosa terapeuticamain raschunaivla, las ulteriuras substanzas vegnan eliminadas. La durada da la fasa da dischintoxicaziun variescha tut tenor la substanza ch’è d’eliminar. La pazienta u il pazient sa cunvegn cun il medi ed ils responsabels da tgira co proceder en connex cun la dischintoxicaziun corporala.

Fasa da stabilisaziun

Suenter ina fasa da dischintoxicaziun d’ina emna discutescha il team cun la pazienta u il pazient co proceder vinavant. Da princip suonda la fasa da stabilisaziun. La premissa è ina prova d’urin negativa. Per ils pazients che na pon betg participar al program da la fasa da stabilisaziun, perquai che lur capacitad corporala u spiertala è reducida (vegliadetgna, stadi general reducì resp. stadi da nutriment reducì, accident/operaziun), vegn l’offerta adattada individualmain a lur capacitads.

Fasa da terapia

Nus purschain in program da dischintoxicaziun per persunas dependentas d’alcohol, da cannabis e da medicaments che sa basa sin ina terapia da cumportament cognitiva. La basa da nossa lavur è perquai la terapia da cumportament cognitiva cun elements terapeutics specifics sco la terapia individuala, il trenament da cumpetenzas socialas, il trenament da strategias specificas a la dependenza sco era da la psicoeducaziun.

La terapia da dischintoxicaziun duai gidar Vus a:

• acceptar la dependenza da tissis enivrants tant sin il nivel dals patratgs sco era dals sentiments, vegnir conscient/a da la malsogna
• vegnir conscient/a dals connexs tranter il diever da drogas e l’atgna conduita e biografia
• scuvrir alternativas al diever da tissis enivrants
• mobilisar las atgnas resursas per resolver problems
• cuntanscher puspè ina fitness corporala
• augmentar la cuntentientscha, la qualitad da viver e la conscienza da sasez cun esser abstinent/a
• esser conscient/a da las ristgas da recidivas resp. interrumper quellas ad uras e las elavurar
• survegnir enavos ina rait sociala existenta u crear ina nova

Tractament cun sustegn d’opiats

Il tractament en l’ambulatori Neumühle a Cuira sa drizza ad umans ch’èn fermamain dependents d’opiats e che n’han betg gì success cun autras metodas da terapia u che na s’adattan betg per autras terapias sin fundament d’aspects da sanadad. Ultra dal tractament cun Diaphin® pon vegnir applitgads tut tenor l’indicaziun er auters opioids sco substituts per umans fermamain dependents d’opiats (p.ex. metadon, buprenorfin, morfins retardads). In’annunzia po far il partenari da tractament (p.ex. medi da chasa), in cussegliader per dumondas da dependenza u directamain la pazienta u il pazient sez.

Il tinnitus cumpiglia tut las sorts da ramurs en l’ureglia u il chau. L’ipersensibladad patologica envers suns numn’ins iperacusia. Ramurs ch’ins auda en in’intensitad relativamain moderada vegnan percepidas sco memia canerusas e dischagreablas u schizunt dolurusas. 30 fin 40% da las persunas pertutgadas d’in tinnitus pateschan supplementarmain d’ina iperacusia.

Nus As gidain

Mintga tinnitus vegn sclerì l’emprim d’in medi da nossa clinica da tinnitus en la Clinica Waldhaus a Cuira. Darar è in tinnitus il sintom d’ina malsogna organica da l’apparat d’udida central. Il tinnitus decumpensà è ina malsogna psicosomatica: ultra dals malessers corporals sa manifesteschan era malsognas psichicas e restricziuns socialas.

Sintoms

• disturbis da sa durmentar e durmir tut la notg
• spussada
• gnervusitad ed inquietezza interna
• temas areguard il futur persunal e professiunal
• irritabladad e labilitad emoziunala
• tristezza e preoccupaziuns
• patratgs suicidals

Raschuns

• stress
• reducziun da l’udida
• problems cun ils spinals dal culiez
• problems cun la missella
• malsognas internas sco ipertonia, diabetes mellitus u disturbis dal metabolissem da grass
• tadlà musica memia dad aut

Tractar il tinnitus cun success è mo pussaivel cun agid d’ina terapia multimodala. Ultra d’in scleriment approfundà e d’ina cussegliaziun tras in medi da gula, nas ed ureglias vegn il tinnitus tractà cun psicoterapia, fisioterapia e sche necessari era cun medicaments. Cun la finamira da chattar ina via pli favuraivla, en il cas ideal schizunt raschunaivla e creativa da viver cun ils malessers, elavurain nus l’emprim in concept da la malsogna subjectiv. Quel permetta da chapir ils connexs psichics e corporals e da reducir il sentiment da l’atgna impussanza envers la malsogna. Ina rolla centrala gioga en quest connex l’experientscha da pudair esser autoefficazi e da dar tgira a sasez.

In’ulteriura finamira è era da promover las parts positivas da la percepziun auditiva e d’intermediar puspè il plaschair da tadlar.

Persunas pertutgadas da sforzs – betg da scumbigliar cun rituals – resentan in ferm squitsch intern d’exequir adina puspè tschertas acziuns, malgrà ch’ellas san che quai na fa absolutamain nagin senn. Acziuns da sforz n’èn betg controllablas, tuttina sco patratgs obsessivs che mulestan adina puspè las persunas pertutgadas e che chaschunan temas, malessers e tensiuns. Las raschuns èn multifaras, pon esser cundiziunadas geneticamain, psichicamain u organicamain. Mintgatant chaschunan era stress u auters facturs da l’ambient in sforz. Ils disturbis obsessivs pon era manar a depressiuns u temas. Intginas persunas pertutgadas sviluppan er in cumportament da dependenza sco strategia per dar dumogn a lur problem.

Nus As gidain

En terapias da discurs e da cumportament reusseschi da stabilisar las persunas pertutgadas da disturbis obsessivs, per ch’ellas survegnian ina buna conscienza da sasez e possian manar ina vita autodeterminada. Intginas persunas dovran durant quest process era sustegn da medicaments. Nus mussain ad ellas strategias per dar dumogn a lur sforzs en la vita da mintgadi. Mintgatant n’èsi betg pussaivel da curar cumplettamain la malsogna. Ma suenter ina terapia na pateschan las persunas pertutgadas betg pli uschè fitg da lur malsogna. Ellas han emprendì da viver a moda supportabla cun tscherts sforzs.

Ina crisa u ina malsogna psichica d’in uman ha era consequenzas engrevgiantas per ils confamigliars, per las pazientas ed ils pazients èn els dentant in grond sustegn en in temp difficil. Igl è raschunaivel d’integrar en il tractament ils confamigliars u autras persunas da stretg contact cun manar discurs u infurmar davart l’andament via il pazient u la persuna da referiment da la tgira. La lavur cun ils confamigliars cumpiglia per nus ina tenuta averta, apprezianta ed integranta cun infurmaziuns e sustegns da tuttas duas varts che vegn sviluppada vinavant da tuts cun sa barattar a moda interdisciplinara. La pazienta u il pazient e ses confamigliars integrain nus en il process da tractament adina cura ch’igl è pussaivel, commensurà e raschunaivel. Nus avain grond interess d’udir Voss resuns sco confamigliars.
Ans communitgai Vossas propostas, reclamaziuns u ideas da meglieraziun a la suandanta adressa dad e-mail: info@pdgr.ch.

Sco confamigliar As stattan a disposiziun differentas purschidas da sustegn, pussaivladads da cussegliaziun e d’infurmaziun.

Uras da visita dals pazients staziunars

Las pazientas ed ils pazients pon retschaiver mintga di visitas. Nus As recumandain d’As cunvegnir ordavant davart Vossas visitas cun il persunal da tgira da la staziun correspundenta u da la clinica dal di. Per motivs terapeutics pon las uras da visita vegnir limitadas u schlargiadas.

Cussegliaziun

Discurs individuals

Vus sco confamigliars essas ina part impurtanta da l’accumpagnament d’umans cun ina malsogna psichica. Vus essas involvida/involvì en il mintgadi dals pertutgads, surpigliais blera responsabladad e faschais uschia part dal sistem da gidanters professiunals. Dapli savida ch’ils confamigliars han davart la malsogna respectiva ed il tractament da quella e meglier che Vus pudais reagir sin situaziuns dal mintgadi engrevgiantas. Sut il motto «Collià empè da bandunà» sclerin nus en discurs persunals dumondas davart la malsogna, dain cussegls per dumagnar situaziuns da la vita difficilas ed offrin purschidas d’agid pussaivlas per Vus sco confamigliar.
Per ina cussegliaziun da confamigliars As drizzai en emprima lingia a la persuna da referiment da la tgira ubain ad Eduard Felber, directur da la tgira, telefon 058 225 20 10, eduard.felber@pdgr.ch.

La purschida da cussegliaziun è gratuita ed ha lieu tenor cunvegna telefonica. Ils discurs èn confidenzials e suttastattan a l’obligaziun da discreziun.

VASK: Associaziun dals confamigliars da persunas cun schizofrenia e cun disturbis psichics

La VASK porscha als confamigliars da persunas cun disturbis psichics:

• agid en situaziuns d’urgenza cun pussaivladad da sa discurrer e da sa barattar davart las experientschas
• sustegn per tschertgar vias pussaivlas ed alternativas
• cussegls per gidar sasez
• intermediaziun d’adressas, d’uffizis, d’instituziuns
• organisaziun da l’inscunter «Atelier»: lieu d’inscunter per confamigliars d’umans cun malsognas psichicas e d’umans guarids da quellas
• trialog: runda da discussiun tranter «experts per experientscha», confamigliars e persunas spezialisadas